నిదురించే తోటలోకి పాట ఒకటి వచ్చింది...కన్నుల్లో నీరు తుడిచి కమ్మటి కల ఇచ్చింది..

Sunday, August 14, 2011

వేలాది ‘ పూరో’ ల వేదన ఒక ‘ పింజర్’!


ముందస్తు హెచ్చరిక


ఇది ఈ ఆగస్ట్ 15 , స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ శుభాకాంక్షల పోస్ట్ కాదు . ఈ దేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చినప్పుడు జరిగిన రక్తపాతం, హింస, స్త్రీలపై జరిగిన అత్యాచారాలు గుర్తు చేసుకునే విషాద సందర్భం. మరో సారి ఆ పీడ కల ను ఒక సినిమా ద్వారా గుర్తు చేయాలనిపించింది. దేశ విభజన మీద కథలు, నవలలు, సినిమా లు అనేకం వచ్చాయి. వాటిల్లో నాకు బాగా నచ్చిన పుస్తకాలు రెండు. ఒకటి అమృతా ప్రీతం రాసిన నవల ' పింజర్'. రెండోది రీతూ మీనన్, కమలా భాసిన్ ల పరిశోధానాత్మక పుస్తకం ' బోర్డర్స్ అండ్ బౌండరీస్'. పింజర్ నవల 2003 లో సినిమా గా విడుదలయింది.
ముందుగానే మిమ్మల్ని హెచ్చరిస్తున్నాను. ఇది బటానీలో, పాప్ కార్నో నములుకుంటూ రిక్లైనర్ మీద కాళ్ళు జాపుకొని రిలాక్సెడ్ గా చూడగలిగే కాలక్షేపం సినిమా కాదు. మీకు కదిలిపోయే మనసుంటే, ఏడవగలిగే కన్నీళ్ళుంటేనే ఈ సినిమా చూడండి. పోనీ సినిమా చూడలేము అనుకుంటే ఈ సినిమా రెండు సార్లు చూసిన నా అనుభూతుల అనుభవాల్లోకి ఒకసారి వెళ్లాలనిపిస్తే ఇక్కడకు వెళ్ళి రండి.

Wednesday, August 03, 2011

'మో' కోసం!

( మో! సాహిత్య ప్రపంచం మిమ్మల్ని ఇలా సంతోషంగానే గుర్తు పెట్టుకుంటుంది)


మొన్నో, నిన్నో, ఇవాళో, కవి ' మో ' వెళ్లిపోయాడు 'చితి-చింత'లోకి. బ్రెయిన్ హెమరేజీ. బ్రెయిన్ డెడ్ కానీ ఇంకా సన్నగా గుండె కొట్టుకుంటోంది అంటూ మొన్న రాత్రి ( మా) నుంచి ఏవో వార్తలు మాకు చేరుతున్నాయి. కవిత్వపు ' మత్తు' లోనే బతికిన కవి కి మెదడు ఆగిపోయినా ఇంకేదో చివరి కవిత లో అసంపూర్తి వాక్యాన్ని ఒకటి పూరించాలని గుండె ఇంకా కొట్టుకుంటున్నట్లు అనిపించింది.


మొన్న రాత్రి ఇంకా నిద్రపోకుండా ఏదో పుస్తకం చదువుతూ కూర్చున్నప్పుడు ఆత్మీయస్నేహితుడు కె. శ్రీనివాస్ నుంచి టెక్స్ట్ మెసేజి. మో కి సీరియస్ గా ఉంది, ఆస్పత్రి లో చేర్చారని. వెంటనే అఫ్సర్ కి కాల్ చేసి చెప్పాను. వెంటనే విజయవాడ , ఖమ్మం ఫోన్ లు చేసి వివరాలు కనుక్కున్నాడు. ' అంతా అయిపోయిందట' అన్న వార్త. కాసేపు ఇద్దరం బాధపడ్డాము. మనసు ఉండబట్టలేక మళ్ళీ ఇండియా కాల్ చేస్తే...' అయిపోయినట్లే కానీ, ఒక రోజు ఆగితే కానీ అనౌన్స్ చేయలేరు' అని చెప్పారు. మరణాన్ని కూడా మో ఒక రోజు వాయిదా వేయించాడు ఆ మరణ శయ్య మీద నుంచి. మిణుకు మిణుకు మంటూ బలహీనం గా కొట్టుకుంటున్న ఆ గుండెచప్పుడు మో రాయలనుకుంటున్న చివరి కవిత కు సంకేతమా అనిపించింది.


మో కేవలం మా వూరి కవి గా మాత్రమే మాకు దగ్గర కాదు. అఫ్సర్ కి ఆత్మీయమైన కవుల్లో మో ఒకరు. కేవలం ఆ స్నేహం కవిత్వ పునాదుల మీద మాత్రమే నిలబడి లేదు. అంతకు మించిన బంధమెదో వారి మధ్య ఉండేది. ఆ రకంగా ముఖ పరిచయం మాత్రమే వున్న మో నాకు మరింత దగ్గరగా తెలిశాడు.


ఆయన కవిత్వాన్ని గురించి మాట్లాడి, విశ్లేషించి చెప్పే గురుతర బాధ్యత ను వేరే వాళ్ళకు వదిలిపెట్టి నాకు తెలిసిన మో గురించి ఈ సందర్భంగా మరో సారి గుర్తు చేసుకుంటాను, ఇక్కడ ఇలా ఈ విషాద సన్నివేశం లో.
ఎన్నో సార్లు మో ని కలిసుంటాము, ఎన్నో సభల సందర్భంగా, ఎన్నో సార్లు వ్యక్తిగతం గా.


మొదటి మాట. ఆయన కవిత్వం నాకు బ్రహ్మాండంగా, సంపూర్ణంగా అర్థమయిందని నేను చెప్పను, చెప్పలేను కూడా.


ఒక కవిని, ఆ కవిత్వాన్ని అర్థం చేసుకోవాలంటే మొత్తంగా ఆ కవి తాత్త్వికత (ఫిలాసఫీ) అర్థం కావాలి. అయిదో, పదో కవితలు రాసేవారి సంగతి వేరు. కవి తెలియకపోయినా, ఆ కవిత వరకు అర్థం చేసుకునే ప్రయత్నం చేయవచ్చు. మో అలాంటి కవి కాడు. అబ్బా, ఏం రాశాడండీ ఆయన అని మో ని పొగిడేవాళ్లను ఆయన కవిత్వం మీద పది నిముషాలు మాట్లాడమనో, ఒక రెండు పేజీ లు రాసివ్వమనో అడిగితే, మామూలు స్థాయి పాఠకులు తలకిందులైపోవడం నాకు తెలుసు. అందులో నేను మొదటి వ్యక్తినేమో. మో కవిత్వాన్ని ఒక్కో కవిత గా చూడలేము. ఆయన కవిత్వ తాత్త్విక ఆత్మ తెలిసిన వాడికే ఆయన కవిత్వం అనుభవం లోకి వస్తుంది. అందుకే నాకు మో కవితలు చదవాలంటే ఒక బెరుకు, ఒక భయం. ఎంతకూ కోరుకుడు పడని ఆ కవిత ను ఎవరో ఒకరు అరటిపండు చేతిలో వొలిచి పెట్టినట్లు , టీకా తాత్పర్య సహితంగా అర్థం చెప్తారేమోనని చూస్తూ ఉంటాను.


ఇప్పుడు ఈ విషయం మాట్లాడటం సందర్భమో, అసందర్భమో నాకు తెలియదు . మో ని, మందు ని విడదీసి చూడలేం. మొదటి సారి ఆయన ను ఇంటి దగ్గర కలిసినప్పుడు ఆయన అలా తాగి తాగి మాట్లాడుతుంటే నాకు ఏదో తెలియని ఇబ్బందిగా అనిపించింది. సుజాత గారికి అలవాటై పోయుంటుందేమో కానీ నాకు మాత్రం ఎందుకో మోహన్ ప్రసాద్ రాయని, ఎప్పటికీ రాయలేని కవితగా ఆవిడ అనిపించింది ఆ క్షణంలో.

ఆ మత్తు లో కూడా ఆయన మా పట్ల ప్రేమగా మాట్లాడుతుంటే ఆయన లోపలి మనిషి ఎంతో కొంత తెలిసినట్లు అనిపించింది. ఆయనది నిరంతర కవిత్వ మత్తు అని అర్థమయింది . ఆయన కవిత్వం రాయటం కోసం తాగలేదు. తాగినప్పుడు ఆయన లోపలి కవి మరింత బాగా అర్థమవుతాడు. కవిత్వాన్ని ఆయన అనుభవించి, పలవరించి రాస్తాడు. అందుకే ప్రతి కవిత లోనూ అంత చిక్కదనం, అంత గాఢత.
కేవలం తెలుగు భాష తెలిసిన వారికి మో అర్థం అవాలని లేదు. మో కవిత్వాన్ని అర్థం చేసుకోవటానికి మనకోక స్థాయి ఉండాలి. అందుకే ఆయన కవిత్వం పట్ల చాలా మందికి చాలా అభ్యంతరాలుంటాయి నాలాగే, సులభంగా అర్థం కాదనే నెపాలుంటాయి. ఆయన ఎవరికో అర్థం కావాలని మన స్థాయి కి దిగి వచ్చి కవిత్వం రాయలేదు. తానున్న స్థితి కి మనల్ని తీసుకెళ్లి తన కవిత్వాన్ని మన చేతుల్లో పెడతాడు. అందుకే మో కవిత్వాన్ని ఒక అఫ్సరో, మరో కె. శ్రీనివాస్ నో . ఒక సీతారాం నో, మరో శ్రీకాంత్ నో , ఇంకో వంశీకృష్ణ నో బాగా అర్థం చేసుకొని మాట్లాడగలగుతారు. నేను చెప్పిన ఈ పేర్లలో ఏ ఒక్కరూ మో కవిత్వం గురించి ఒకేలా చెప్పరు. ఒకొక్కరికి ఒక్కో పార్స్వం నుంచి మో అర్థమవుతాడు. ఆయన తాత్త్వికత గురించి ఒకొక్కరిది ఒక్కో దృక్పథం.


మో మనసు మంచిది. అందరినీ గొప్పగా ప్రేమించగలడు. ఎదిగే బాల్యమంటే ఆయనకు ఇష్టం.

మా అనిందు పుట్టినప్పుడు పసి పిల్లాడిలా బుజ్జి అఫ్సర్ పుట్టాడని ( నాకు మీరు ఆ మాట అన్నందుకు ఇంకా కోపంగానే ఉంది మో...పోనీలీ ఇప్పుడు క్షమించేస్తాను మిమ్మల్ని) సంతోష పడుతూ వారానికో సారి హైదరాబాద్ లో వున్న మాకు ఫోన్ చేసేవాడు. హైదారాబాద్ కు వచ్చినప్పుడు తప్పనిసరిగా వాడిని చూసి వెళ్ళేవాడు. వాడి పేరు దగ్గర మాకు, మో కి జరిగిన టెలిఫోన్ సంభాషణ తప్పక చెప్పి తీరాలి.
నిజానికి మా అనిందు కి మొదట పెట్టాలనుకున్న పేరు 'అనింద్య '. అంటే ఎవరి చేతా నిందించబడని వాడు అని అర్థం. అప్పటికీ, ఇప్పటికీ మాకు అత్యంత ఆత్మీయులు, మా ' అప్పాజోశ్యుల సత్యనారాయణ ' గారు సూచించిన పేరు అది. అనింద్య అని పెట్టి అనిందో అని పిలుచుకోవాలని మా ఊహ. మో ఫోన్ చేసి పేరు గురించి అడిగారు. మేమనుకుంటున్న పేరు చెప్పాము. ఆయన కి నచ్చలేదు. అసలు ఎవరైనా ఆ పిల్లవాడిని ఎందుకు నిందించాలి?అసలు మిమ్మల్నో, వాడినో ఎవరో నిందిస్తారని మీరేందుకు అనుకోవాలి? ఆ పేరు వద్దు మారుస్తారా? లేదా అని పట్టుబట్టి కూర్చున్నారు. సరే ఆలోచిస్తాము అంటే వింటే కదా, మళ్ళీ మళ్ళీ రాత్రంతా ఫోన్ చేసి ఏవేవో చెప్పి, ఏడ్చేసేవాడు( నిజంగా ఏడ్చేసేవాడు) . ఇక లాభం లేదు, ఆ పేరు మార్చాలని అనుకున్నాము.వెంటనే మాకు మరో ఆత్మీయులు, తెలుగు భాష కి సంబంధించి ఏమైనా సందేహాలొస్తే నేను ఎప్పుడూ సంప్రదించే ఇంద్రగంటి శ్రీకాంత శర్మ గారికి ఫోన్ చేశాను. విషయం చెప్పాను. మో చెప్పిన దానికి ఆయన కూడా అంగీకరించారు. ఆయన ఒక సవరణ చెప్పారు. అనింద్య ను తెలుగు లోకి మార్చి అనిందు చేశారు. ఇందు అంటే చంద్రుడు, అనిందు అంటే చంద్రుడు కాని వాడు. అంటే సూర్యుడు అని అర్థం వస్తుంది. అద్భుతమైన పేరు. వాడు కవి,రవి రెండూ అవుతాడు అన్నారు. అప్పుడు మో కి ఆ పేరు చెపితే ఆయనకు కూడా నచ్చింది. అదీ మా అనిందు పేరు, దాని వెనక వున్న మో పట్టదల.
నిజానికి మా వాడికి ఏ పేరు పెట్టినా ఆయనకు వొరిగే నష్టం ఏమీ లేదు. కానీ మో కి ప్రతి పిల్లవాడు తన పిల్లవాడే. బాల్యాన్ని ప్రేమించలేని వాడు ఎప్పటికీ కవి కాలేడు కదా.


ఇలా చెప్పుకుంటే పోతే ఎన్నో జ్నాపకాలు. కానీ ముఖ్యమైన ఒక జ్నాపకం చెప్పి ముగిస్తాను.


2001
సంవత్సరం అనుకుంటాను. విజయవాడ కవి మిత్ర బృందం ( కథకుడు చంద్రశేఖర రావు ఆధ్వర్యం లో) ఒక సమావేశాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. దాని పేరు' కవిత్వం తో ఒక సాయంకాలం' అనుకుంటాను. ఆ మీటింగ్ ప్రతి ఏడాది అప్పట్లో జరిగేది. ఆ మీటింగ్ కు కేవలం తెలుగు కవులుకాకుండా, వేరే భారతీయ భాషల కవుల ని కూడా ఆహ్వానించేవారు. ఆ మీటింగ్ లో అందరూ చదివిన కవిత్వాన్ని ఆ ఏడాది ఒక పుస్తకం గా కూడా ప్రచురించేవారు. అలా ఆ మీటింగ్ కి నన్ను, అఫ్సర్ ని ఆహ్వానించారు. అప్పుడు మేం అనంతపురం లో వుండేవాళ్లం. ఆ మీటింగ్ కి ఒక నియమం ఉండేది. కొత్త కవితలు మాత్రమే చదవాలి. అలా అప్పుడు ఆ సందర్భం కోసం రాసినదే ' ఎవ్వతెవీవు?' కవిత. మీటింగ్ లో ఆ కవిత నేను చదివినప్పుడు అద్భుతమైన రెస్పాన్స్ వచ్చింది. మళయాళ కవి రాజీవన్ థచంపాయిల్ వచ్చి తనను తాను పరిచయం చేసుకొని ఆ కవితను మళయాళం లోకి అనువాదం చేస్తానని చెపుతూ అక్కడ జరిగే కవి సమ్మేళనానికి నన్ను ఆహ్వానించాడు. దానికన్నా నన్ను సంతోష పెట్టిన విషయం ఏమిటంటే మీటింగ్ ఆయిపోగానే మో వచ్చి చేతులు పట్టేసుకొని ' ఈ కవిత నేను తప్ప మరెవ్వరూ ఇంగ్లీష్ లోకి ట్రాన్స్ లేట్ చేయకూడదు' అంటూ ఒట్టు వేయించుకున్నాడు. ' రేపు పొద్దుట మా ఇంటికి వస్తావు కదూ, అప్పుడు నీ స్క్రిప్ట్ నాకు ఇచ్చి వెళ్ళు. నీవి రెండు కవితలు అనువాదం చేస్తాను. కానీ ఒక షరతు ' అన్నాడు. మో లాంటి వాడికి నా కవిత నచ్చటం, అది అనువాదం తానే చేస్తానని , ఇంకేవ్వరికీ ఇవ్వవద్దని పట్టుబట్టడం ....నమ్మశక్యం కాక నిండా ఆనందం లో మునిగిపోయి వున్న నేను ఏమిటి? అన్నట్లు ప్రశ్నార్థం కగా చూశాను. " నేను అనువాదానికి డబ్బులు తీసుకుంటాను. నువ్వు డబ్బులిస్తేనే నా ఇంగ్లీష్ వెర్షన్స్ నీకు ఇస్తాను. ఒక్కో కవిత కు ఇంత డబ్బు ఇవ్వాలి.ఈజ్ దట్ క్లియర్?అంటూ ఒక మొత్తాన్ని చెప్పాడు.. అనువాదం లో వుండే కష్టమే కాదు, ఒక సృజనాత్మక రచనకు ( అనువాదం కూడా సృజనాత్మక రచనే) గౌరవ పారితోషకం గా ఎంతో కొత్త ఇవ్వటం మర్యాద అని తెలిసిన నాకు , ఆయన అంత స్పష్టంగా, ముక్కు సూటి గా అడగటం నచ్చింది. అదీ మో అంటే.


ఎక్కడ నిజాయితీగా, నిక్కచ్చిగా ఉండాలో తెలిసిన మనిషి. మంచి కవిత ఎక్కడున్నా ఆదరించి అక్కున చేర్చుకునే మంచి మనస్తత్వ్వం ఆయనది. తానొక గొప్ప కవినని తనకు తెలిసినా, ఆ గొప్పలు మన దగ్గర చూపించకుండా, మనతో ఎలాంటి భేషజాలు లేకుండా మనతో కలిసి పోయి మాట్లాడే కవి మో. అగ్ర అధికార పీఠాలనేక్కి కింద స్థాయి కలింక్వులను చిన్న చూపు చూసే కవికులం వాడు కాదు ఆయన. ఆయన కవిత్వం కన్నా, అందుకిష్టం నాకు మో అంటే.


మో, మీకు అనిందు తెలుసు. కానీ వాడికి మీ కవిత్వం అర్థమై అది మీకు చెప్పాలనుకుంటే బహుశా మీకోసం వాడొక కవిత రాస్తాడేమో! ఏ మో’!

కల్పనారెంటాల

(ఆగస్ట్ 3, 2011-ఆస్టిన్)

పి.ఎస్. : ' మో' గురించి కే.శ్రీనివాస్ రాసిన సద్విమర్సనాత్మకమైన సంపాదకీయం ఇక్కడ, అఫ్సర్ 'మో' కోసం రాసిన కవిత ఇక్కడ , నరేష్ నున్న రాసిన వ్యాసం ఇక్కడ , మో రాసిన 'నిషాదం' పుస్తకాన్ని కినిగె లో కొనుక్కునో, అద్దెకు తీసుకునో చదవాలనుకుంటే ఇక్కడ చూడండి. తనికెళ్ళ భరణి పురస్కారాన్ని ఇటీవల అందుకున్న సందర్భంగా ' మో' తన కవిత్వం గురించి , దానిపై వచ్చిన 'విమర్శ' ల గురించి చేసిన ప్రసంగం పిడిఎఫ్ ఉంది. అది మో ఆఖరి ప్రసంగం అవటం ఒక్కటే దాని ప్రాధాన్యం కాదు. అందులో ఆయన చెప్పిన మాటలు ముఖ్యమైనవి. వీలయితే మీ అందరి సౌకరార్థం ఆ పిడిఎఫ్ ని యూనికోడ్ లో కంపోజ్ చేసి పెట్టాలని ఉంది కుదిరితే. ఎవరికైనా అది చదవాలని ఉంటే నాకొక మెయిల్ పంపిస్తే ఆ పిడిఎఫ్ మీతో పంచుకుంటాను.


Monday, August 01, 2011

ఋతుభ్రమణం



ఇంకా రాలేదు. ఎంత కాలం ఈ ఎదురుచూపులు?

ఏమై వుంటుంది?

ఒక వేళ..? ఊహూ..అయి ఉండదు. తప్పనిసరిగా అదై ఉండదు. ఆమె తన మనసు కి తానే సర్ది చెప్పుకుంది.
ఒక పచ్చి పుండు ను లోపల దాచుకున్నట్లు ఉంది ఆమె కు. కళ్ళు మూసుకుంటే వేడి అలలు దేహాన్ని ఆవరించుకుంటున్నాయి. ఉక్కపోత గా అనిపించింది. ఏదో ఉక్కిరిబిక్కిరితనంగా కూడా అనిపించింది.
నెమ్మదిగా లేచి కిటికీ తలుపు తీసింది. ఉత్తరపు గాలి మొహాన్ని ఒక్క సారిగా ముద్దు పెట్టుకుంది. ఆ చలిగాలి శరీరాన్ని,
మనసుని సేదతీరుస్తోంది.

ప్లీజ్! ఆ తలుపు వేసేయరాదూ! అసలే చలిగా ఉంది అంటూ దుప్పటి ముసుగు లోకి మరింతగా ముడుచుకున్నాడు అతను.
నెమ్మదిగా కిటికీ తలుపు వేసేసి శబ్దం కాకుండా బయట తలుపు తీసి ఆరుబయట వరండా లోకి వచ్చింది. చల్లగాలి ఇప్పుడు మరింత ఎక్కువగా దగ్గరకు తీసుకుంది . చీర కొంగు ను భుజాల మీదుగా కప్పుకొని అక్కడున్న అరుగు మీద కూర్చుంది.
ఎవరన్నారు ఒంటరితనం బాధాకరమని?
ప్రాణ వాయువు లాగా అది కూడా ఓ తప్పనిసరి అవసరం కదా! మనుష్యుల మధ్య ప్రేమ ఎంత ఎవసరమో, ఒంటరి తనం కూడా అంత అవసరం. అప్పుడే కదా మన లోపల్లోపలికి తొంగి చూసుకోగలం. ఎవరికీ తెలియకుండా రాక్షసుడి ప్రాణ రహస్యం దాచుకున్నట్లు ఆ ఏకాంతానికి ఎన్ని అరలు? ఎన్నో రహస్యాలు తెలిసిన ప్రాణస్నేహితుడిలా!
ఆమె, చెట్లు, పుట్టలు, ఆకాశం, నక్షత్రాలు, తీతువు పిట్ట అన్నీ రాత్రి భాష మాట్లాడుకున్నాయి. అలసట పోయి శరీరానికి కొత్త ఉత్సాహం వచ్చినట్లనిపించింది. కనురెప్పల్ని నిద్ర కమ్ముకుంటుంటే నిశ్శబ్దంగా లోపలకు వచ్చింది. పిల్లలిద్దరి ఒంటి మీద దుప్పట్లు సరి చేసి వారి పక్కన నడుం వాల్చింది ఆమె.

పడుకున్నా ఆమె లో ఆలోచనలు సాగుతూనే వున్నాయి.

అసలు ఈ నెల రాదా? ఒక వేళ రాకపోతే ...ఆదేనా...పోనీ ఆ హోమ్ కిట్ వాడితే తెలిసిపోతుంది కదా....వద్దులే.....ఇంకో రెండు మూడు రోజులు వెయిట్ చేద్దాము.

ప్రతి నెలా ఓ ఎదురుచూపు. ఇంకేమీ పని లేనట్లూ, జీవితానికి వేరే లక్ష్యమేమీ లేదన్నట్లు ఆ డేట్ ఎప్పుడా, లెక్క సరిగ్గా ఉందా, వస్తోందా, రావడం లేదా, హార్మోన్లలో తేడా వస్తోందా? ఆహారపుటలవాట్లు ఏమైనా మార్చాలా? జీవితమంతా ఆ ఋతువు చుట్టూ తిరుగుతూ ఉంటుంది కదా అనిపిస్తోంది. రావడం లో ఉండే ఇబ్బందులు. రాకపోవడం లో ఉండే ఇబ్బందులు. ఇటైనా, అటైనా ఇబ్బందులు తప్పవు. అందరికీ ఆరు ఋతువులైతే ఆడవారికేమిటో ప్రతి నెలా ఈ ఋతువు.
ఋతువు అనుకోగానే ఋతుక్రమం గుర్తుకు వచ్చింది. తన జీవితమంతా దాని చుట్టూ ఎలా అల్లుకుపోయిందో అవన్నీ ఎవరికో చెప్పుకుంటున్నట్లు ఒకొక్కటిగా గుర్తు చేసుకోవటం మొదలుపెట్టింది.
******
ఋతుక్రమం అనే మాట పదకొండేళ్ళకే తెలిసింది. రజస్వల అయినప్పుడు మాత్రం భలే సంతోషమేసింది. ఎందుకంటే అప్పటి దాకా నువ్వుల ఉండ దొంగచాటుగా తినదమే తప్ప సరిగ్గా తినలేదు '. చిమ్మిరి తింటే నువ్వు కూడా అప్పుడే కూర్చుంటావే అమ్మా' ! అంటూ అమ్మ దూరం పెట్టేది. అయినా అక్కను బతిమిలాడి దాని దగ్గర నుంచి కొంచెం పెట్టించుకొని తినేవాళ్లం. ఇప్పుడు నాకు చిమ్మిరి ఉండ తినే హక్కు వచ్చేసింది కదా అనుకున్నాను. రజస్వల అయితే ఎంచక్కా ఓణీ వేసుకోవచ్చు. కాలిగోళ్ల తో సహా మొత్తం గోరింటాకు పెట్టుకోవచ్చు అనుకోని తెగ సంబరపడిపోయాను. అదేమిటో, సమర్తాడేవరకూ కాలి గోళ్ళకు గోరింటాకు పెట్టుకోకూడ దంటుంది అమ్మ. అమ్మకి అన్నీ ఇలాంటి చాదస్తాలు ఎక్కువ.
నెల నెలా వచ్చే ఆ ఋతువు లోని కాస్తాలు ఇప్పుడు కదా తెలిసి వచ్చాయి. నెల గిర్రున తిరిగోచ్చేసేది. అప్పట్లో ఇన్ని సౌకర్యాలుండేవి కావు. అవి వాడటం లో ఉండే ఇబ్బందులు, ఎవరికీ తెలియకుండా ఉంచుకోవాలనుకునే తాపత్రయం. ఎవరికైనా తెలిసిపోతే ఉండే సిగ్గు. రకరకాల సందేహాలు.
అమ్మనడిగితే ఆ విషయాలన్నీ దాపరికంగా ఉంచాలనేది. 'మూడు రోజులు దూరం గా కూర్చుంటే అందరికీ తెలిసిపోతుంది కదమ్మా, ఇంకేమిటి అందులో దాపరికం ' అంటే ' అదంతేలే, యక్ష ప్రశ్నలు వేయకు, నోరు మూసుకో ' అని నా నోటికి, నా సందేహాలకు తాళం వేసేసేది.
కాలేజీలో కాస్త డబ్బు, ఇంకాస్త ఎక్కువ పరిజ్నానం కలిగిన స్నేహితురాళ్ళ వల్ల దాని చుట్టూ ఉండే ఓ రహస్య వలయాన్ని ఏదో ఛేదించాం. కొంత తెలుసుకున్నామన్న సంతోషం. కానీ మాకు ఆ రహస్యమేమిటో తెలుసు అని పైకి చెపితే ఒప్పుకోరు కదా! తెలిసినట్లు చెప్పుకోనివ్వరు కదా! ఎందుకే, ఆ పెద్ద వాళ్ళ విషయాలు మీకు అంటూ అసలేవిషయం చెప్పకుండా గుంభనంగా మాట్లాడుకునేవారు .
అది కొత్తగా టీవీ రంగప్రవేశం చేసిన రోజులు. పుస్తకాల్లోనో, టీవీలోనో శానిటరీ నేప్ కీన్స్ అడ్వర్టైజ్ మెంట్లు వస్తే అదేమిటో, అవి ఆడవాళ్ళకు ఎందుకు అవసరమో అన్నయ్యలకు తెలిసిపోతుందని సిగ్గు తో తల దించేసుకున్నా , దానికి సంబంధించి కొత్త పద్ధతుల గురించి తెలుసుకోవాల్సిన విషయాలన్నీ దొంగ చాటు గా తెలుసుకొని ఏమీ తెలియని అమాయకపు మొహం వేసుకొని అమ్మా వాళ్ళ ముందు తిరిగే వాళ్లం.
అక్కకు నెలసరి ముందు విపరీతమైన కడుపు నొప్పి వచ్చేది. నాకు మాత్రం నడుం నోప్పే కానీ మొన్న మొన్నటి వరకూ కడుపు నొప్పి ఉండేది కాదు. అక్క కి అమ్మా, వదిన కలిసి ' బెరాల్గాన్' మాత్ర ఇచ్చేవారు. బయట జేరాక ఆ నొప్పి ఒక్కోసారి ఇంకా ఎక్కువయ్యేది. " కాస్త ఓర్చుకో తల్లీ! ఆ పెళ్ళి జరిగి కార్యం అయిపోతే ఇలాంటి నొప్పులేమీ ఉండవు. అప్పటి దాకా ఈ ముట్టు శూల ఎలాగోలా ఓర్చుకోమ్మా!' అంటూ అమ్మ దూరం నుంచే ధైర్యం చెప్పేది. నాకైతే అక్క ను తాకి పక్కన కూర్చొని కాసేపు కాళ్ళు పిసకాలనిపించేది. నా ఒళ్ళో పడుకోబెట్టుకొని చేత్తో నిమురుతూ ఉండాలనిపించేది. మైల మైల అంటూ మూడ్రోజులు దూరం పెట్టేవారు.
ఇక ఆ ముట్టు స్నానం అదో తతంగం.
తెల్లారగట్ట సూర్యోదయం కాకముందే ముట్టు స్నానం చేసేయాలట. దాంతో అమ్మ తెల్లవారుఝామునెప్పుడో నిద్ర లేపేసేది. అమ్మ వచ్చి పై నీళ్ళు పోసి పసుపు ముద్ద చేతి లో వేసి కొంచెం నీళ్ళు పోసి నాలుగు దిక్కులకు తిరిగి " తెలిసి చేసిన పాపం, తెలియక చేసిన పాపం, అన్నం పెళ్ళ తొక్కిన పాపం, సూర్యుడ్ని చూసిన పాపం, ఆవును తాకిన పాపం, సర్వ పాప హరణం" అంటూ చెప్పించి బావి దగ్గర స్నానం చేయించేది.
' అమ్మా, సూర్యుడ్ని చూడటం, ఆవును తాకడం కూడా పాపమా' అని అడిగితే ' ఔను కదటే, ఇలాంటి పాపపు సమయం లో పంచభూతాల్ని చూడకుండా చీకట్లోనే వుండాలే! అసలు ముట్టు దాని మోహమే చూడకూడదని, మమ్మలను రోజుల్లో ఎదురు కూడా పడనివ్వకుండా గాలి, వెలుతురు రాని చీకటి ముట్టు గది లో వుంచేసేవారే!' అంటూ రోజుల్లో వాటి గురించి చెప్పుకునే కథలేవో చెప్పేది. సూర్యుడిని చూడకుందా, అగ్ని తాకకుండా ఎక్కడో మూల గది లో పడి ఉండొచ్చు. కానీ పంచ భూతాల్లో ఒకటైన వాయువు ని పీల్చకుండా ఎలా బతికి ఉంటాము?అన్న నా సందేహాన్ని విని ' శాస్త్రాలనే ప్రశ్నించి ధిక్కరించేంత దానివా?' అంటూ మా అమ్మ గుడ్లెర్రజేసేది. " చాల్లేమ్మా, వీధిలో వాళ్ళు మమ్మల్ని చూసి నవ్వుతున్నారు. కాలం లో కూడా ఇవన్నీనా అని?" అంటే " మీకేం మీరు బాగానే ఉంటారు, రేపు పెళ్లిళ్లు అయి అత్తవారిళ్లకెళితే ముట్టు, మడి, మైల, ఆచారం సరిగ్గా నేర్పించలేదని అమ్మని నన్ను కదా అందరూ విమర్శిస్తారు, అందరి చేతా నన్ను నానా మాటలు అననివ్వండే" అంటూ గుడ్ల నీరు కక్కుకునేది. ఏడుపు పర్వానికి గుండెలు కరిగిపోయేవి. అమ్మ కళ్ల నీళ్ళు చూసి జాలేసేది. పెళ్ళయితే కష్టాలు పోతాయో పోవో గానీ ముట్టు కష్టాలు పోతే బావుండు అనుకునేవాళ్లం మా అక్క చెల్లెళ్ళాం.
తెల్లారిన తర్వాత చాకలిది వచ్చి మా మైల బట్టలు ఉతికేందుకు తీసుకెళ్తుంటే దాని సంగతేమో కానీ మాకైతే లోపల సిగ్గుతో చితికిపోయే వాళ్లం. మనకు మైల అయింది చాకలి దానికి ఎందుకు కాదమ్మా? అని అడిగితే ' వాళ్ళను దేవుడు పుట్టిం చిందే మన మైల ను పోగొట్టడానికి. అమ్మ రుణమైనా తీర్చుకోగలం కానీ అందుకే చాకలి దాని రుణం తీర్చుకోలేమంటారే ' అంటూ అమ్మ మరో క్లాస్ చెప్పేది.
'అమ్మా, అన్నం తిన్న కంచాలు బయట తోముకుంటుంటే ఎదురింటి డాక్టర్ గారి అబ్బాయిలు అంతా తమకేదో తెలిసిపోయినట్లు మొహాలు పెడుతున్నారే, చచ్చే సిగ్గు గా ఉంది. ప్లీజ్ అమ్మా, స్నానం చేసి లోపలకు వచ్చేస్తాం' అని ఒక్కో సారి బతిమిలాడేవాళ్ళం. అయినా అమ్మ గుండెకరిగేది కాదు. " ఇప్పటికీ జరుగుతున్నా అనాచారం చాలు. కాలేజీలో శూద్రులతో స్నేహాలు, వాళ్ళను తాకిన బట్టలతో ఇంట్లోకి రావడాలు, ఇవి చాలు" అని మళ్ళీ అమ్మ నోరు నొక్కుకునేది.
చదువు పూర్తయి పెళ్లయిన తర్వాత దేనికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చినా రాకపోయినా మా ముట్టు కి మాత్రం బోలెడు స్వేచ్చ వచ్చింది.
ఎందుకు రాదూ? బయట కూర్చుంటే పనులెవరు చేస్తారు? అందుకని లోపలకు రానిచ్చేసేవాళ్ళు. అప్పటికి కానీ అర్థం కాలేదు. ఆ మూడు రోజులు పని లేకుండా శరీరానికి విశ్రాంతి ఇవ్వడం కోసం అలా దూరం గా పెట్టేవారని ఒక ఆచారం వెనక వున్న అసలు కారణం కొంచెం అర్థమయింది. ఇప్పటి కాలాన్ని బట్టి మనకు అందులో తప్పొప్పులు, న్యాయాన్యాయాలు కనిపిస్తున్నా, ఆ కాలం లో ఆడవారి ఆరోగ్యం కోసమే ప్రధానంగా అలా దూరం పెట్టేవారని తెలిసినా, దాని చుట్టూ పాపం, మైల, అనాచారం లాంటివి వేరే ప్రయోజనాల కోసం సృష్టించినవన్న జ్నానం వచ్చింది.

ఇప్పుడు బయట జేరినా, ఇంట్లోనే వున్నా తప్పించుకోలేని పని. కడుపుతో వున్నప్పుడు ఓ తొమ్మిది నెలలు ఈ ముట్టు గొడవ పోయింది కదా అని సంతోషమేసింది. వేరింటి కాపురం కాబట్టి హాయిగా బైట జేరగానే తలారా స్నానం చేసేసి లోపలకు వచ్చేసిన మొదటి సారి ప్రపంచాన్ని జయించిన సంతోషం. ఒక అనాచారాన్ని బద్దలు కొట్టిన గొప్ప ఫీలింగ్ తో ఎగిరి గంతులెయాలనిపించింది. మళ్ళీ తలస్నానం చేయకుందా లోపలకు రావడానికి మాత్రం మనసొప్పేది కాదు. అదేదో గిల్టీ ఫీలింగ్ లోపల నుంచి తన్నుకొచ్చేది. పూజ గది చూడగానే ఏదో తప్పు చేసిన ఫీలింగ్ అలా నిలబెట్టేసేది. అందుకే ఆ మూడు రోజులు దేవుడి గది లోకి వెళ్లకుండా జాగ్రత్త పడేదాన్ని.

వెంట వెంటనే కాన్పులు, పిల్లల పెంపకంతో పెద్దగా ఈ ముట్టు ఇబ్బంది పెట్టిందో లేదో గమనించే స్థితి లో లేను. ఈ మధ్యనే రెండేళ్ల బట్టి మరీ కడుపు నొప్పి ఎక్కువవుతోంది. అమ్మకు చెపితే " నలభై రాకుండానే ఈ బాధలేమిటో నాకు తెలియటం లేదమ్మా " అనేది . ' నేనైతే నలభై అయిదేళ్ళ వరకూ క్రమం తప్పకుండా బైటజేరెడాన్ని. యాభై వస్తుంటే ముట్లుడిగే దశ వస్తోందనే వారు. నా చాలే మీకు కూడా వస్తుందనుకున్నాను. అదేమిటో, మీకు ఇంత తొందరగా ముట్లుడిగి పోతున్నాయి. ఇదే మరి కలికాలం . అనుకుంటాం కానీ, నెలా నెలా ఆ ముట్టు వచ్చేస్తేనే ఆడదానికి ఆరోగ్యమమ్మా, రాకపోతేనే నానా తిప్పలు. మీరేమో, ఆ...అంటే...ఊ....అంటే...గర్భ సంచీ తీయించుకుంటే పోలా? అంటారు.అసలు ఆ చెడు రక్తం ప్రతి నెలా పోతేనే ఆడది నిండు నూరేళ్ళు ఆరోగ్యం గా బతుకుతుంది " అంటుంది అమ్మ నోరు విప్పితే ఆడ వైద్యం గురించి చెపుతూ.
అలా గతం లోకి జారిపోయి ఆ గతంలో నుంచి నిద్ర లోకి వెళ్లిపోయింది ఆమె.
*******

పొద్దుట లేస్తూనే ఆ ఆలోచన తోనే ఆమె కు మెలకువ వచ్చింది. శరీరం లో మార్పు కోసం చూసింది కానీ నిరాశే ఎదురయింది. ఆమె చేసిన మొదటి పని కాలెండర్ దగ్గరకెళ్ళి తెలిసిన లెక్క మళ్ళా చేసింది. అదే అప్పటికి ఎన్ని రోజులయిందో లెక్కపెట్టడం. 27 వ రోజుకు ఎర్ర ఇంకుతో సున్నా పెట్టింది. ఇవాళ 28 వ రోజు. ఇవాళైనా...? వస్తాడో, రాదో తెలియని అతిథి. పీడ కల కోసం కూడా ఎదురుచూపులా? అవును. తొందరగా ఆ పీడకల వచ్చేస్తే ఎంత బావుంటుంది? ఎంత హాయి? ఎంత తేలికదనం శరీరానికి, మనసుకి....

ఒక పక్కమెదడు లో ఆలోచనలు సాగుతూనే వున్నాయి. చేతులు అలవాటైన పనులు చేస్తూనే వున్నాయి. పిల్లలకు బ్రేక్ ఫాస్ట్ రెడీ చేయటం, అందరికీ లంచ్ బాక్సులు తయారు చేయడం, పిల్లలను నిద్ర లేపి స్కూల్ కి రెడీ చేయటం అన్నీ కూడా ఏదో మెషీన్ ని ఆన్ చేసినట్లు గా చేసేస్తుంది ఆమె శరీరం. ఆలోచనలు మాత్రం ఎగసి పడే అలల్లాగా ఒకదాని వెంట ఒకటి అలా వచ్చి పడుతూనే వున్నాయి.

ఔను, ఇవాళ 28 వ రోజు కదూ, అమ్మ లెక్క ప్రకారం ప్రతి 27, 28 రోజులకు నెలసరి రావాలి. ప్రతి నెలా బహిష్టు స్నానం నుంచి 13 వ రోజుకి అండం విడుదలవుతుందట. ఇలా లెక్క గా జరిగితే ఏ రోగం రోష్టూ లేకుండా సంపూర్ణ స్త్రీత్వం తో ఉంటామట. అంటే ఇప్పుడు నేను సంపూర్ణ స్త్రీని కానా? ఈ మధ్య హార్మోన్లలో మార్పులు వచ్చినట్లు వున్నాయి. మోకాళ్ళ మీద సన్నగా వెంట్రుకలు మొలుస్తున్నాయి.

మొన్నామధ్య బస్సు లో ఒకావిడ ను చూశాను. పెదాల మీద మగవాళ్లలా సన్నటి మీసాలు. అందరూ అదే పని గా ఆవిడ మొహం వంక, మీసాల వంక అదే పనిగా చూస్తుంటే పాపం ఆమె సిగ్గు తో తలదించుకుంది ఏదో తప్పు చేసినట్లు. ఆవిడ శరీరం లో వస్తున్న హార్మోన్లలో తేడా తప్ప అది ఆమె స్త్రీత్వం లో వచ్చిన మార్పు కాదని నాకున్న మిడి మిడి జ్నానంతో నైనా సరే వాళ్లందరికీ చెప్పాలనిపించింది.
ఇంతకీ నాకు ఈ నెల ముట్టు వస్తుందా ? రాదా? ఇపుడే టెస్ట్ చేసుకుంటే సరిగ్గా తెలియకపోవచ్చు . ఎప్పుడో ఓ అయిదేళ్ళ క్రితం ఓ సారి చూసుకున్నాను. ఇప్పుడు మార్కెట్ లో కొత్త కొత్త రకాలు వస్తున్నాయి. చిన్న గా ముద్దోచ్చే ప్యాకెట్. అది అవునో, కాదో అంతా ఓ సన్నటి పింక్ లైన్ చెప్పేస్తుంది.

పింక్ లైన్ అనుకోగానే మొన్ననే చదివిన ' అండర్ ది థిన్ పింక్ లైన్ ' కొత్త నవల గుర్తుకు వచ్చింది. ఆ కామెడీ వెనుక కనిపించని ఎందరో ఆడవాళ్ళ జీవన విషాదం దాగి ఉందనిపించింది.

ప్రతినెలా ఓ ఎదురుచూపు ఎంత విషాదం. ఓ అమ్మాయి ప్రెగ్నెన్సీ కోసం ఎదురుచూస్తుంటుంది. ఇంట్లోనే ప్రెగ్నెన్సీ టెస్ట్ చేసుకొని చూసుకుంది ఆతృతగా. కడుపుతో వున్నట్లు గుర్తుగా టెస్ట్ లో పింక్ లైన్ వచ్చింది. బాయ్ ఫ్రెండ్ తో సహా అందరికీ కడుపుతో వున్నట్లు చెప్పేస్తుంది. అయితే అలా జరిగిన రెండు మూడు రోజులకే పీరియాడ్స్ వచ్చేస్తాయి. ఏం చేయాలో మొదట అర్థం కాదు. కానీ చూద్దాం. అందరికీ చెప్పేశాను కదా...వచ్చే నెల ప్రెగ్నెన్సీ రావచ్చు కదా అనుకుంటూ రాని కడుపు ని నటిస్తుంది. కాబోయే తల్లిగా తెలిసిన వాళ్ళంతా తను వస్తుంటే డోర్ తీయటం దగ్గర నుంచి బస్సు లో, రెస్టారెంట్ లో సీట్ ఇవ్వడం వరకూ ప్రత్యేకంగా చూడటం ఆమెకు బావుంటుంది. అసలు విషయం తెలిసిన ఒక ఫ్రెండ్ మాత్రం ఆమెను పిచ్చిదానివంటాడు. కడుపు అనేది దాచుకునేది కాదు , అందరికీ బయటకు తెలియాలి కదా...నాలుగైదు నెలలు పోయాక గుడ్డ ముక్కలతో కుట్టిన పిల్లో ను లోపల పెట్టుకొని తొమ్మిది నెలల దాకా మేనేజ్ చేస్తుంది. కడుపు రాకపోయినా , కడుపు తో వున్న వాళ్ళు ఏమేం చేయాలో ఏమేం చేయకూడదో అన్నీ తెలుసుకొని అచ్చంగా అలాగే ప్రవర్తిస్తుంటుంది. చివరకు నాటకీయంగా తొమ్మిది నెలలు నిండుతుండగా కనాల్సిన అవసరం లేకుండా ఆమెకు చర్చి దగ్గర ఓ పసి బిడ్డ దొరుకుతుంది. లోకానికి తన బిడ్డగా పరిచయం చేసేందుకు దేవుడిచ్చిన వరంగా ఆమె ఆ బిడ్డ ను తీసుకుంటుంది.
ఎక్కడైనా అలా జరుగుతుందా? ఎవరైనా కడుపుతో లేకపోయినా ఉన్నట్లు నటిస్తారా? పైగా ఎలాంటి బలమైన కారణం లేకుండా? ఊరికే తమాషాకు ఇదంతా చేస్తారా? అనుకుంది తాను ఆ నవల చదివినప్పుడు. దాని కన్నా తాను ఎక్కువ ఆలోచించిన అంశం ఆ ప్రెగ్నెన్సీ టెస్ట్ గురించి. సో...అది అప్పుడప్పుడు అలా తప్పులు చేస్తుందన్న మాట. ఎందుకైనా మంచిది. దాని మీద ఆధారపడకుండా డాక్టర్ దగ్గరకు వెళ్ళి పరీక్ష చేయించుకోవడమే మంచిదన్న మాట.
చూద్దాం. ముందు ఈ నెల గడవాలి కదా. రాకపోతే అప్పుడు చూద్దాం. పాప పుట్టినప్పుడే తాను ఆపరేషన్ చేయించుకుంటా నన్నది. కానీ బాగా వీక్ గా వున్నానని డాక్టర్ ఒప్పుకోలేదు. కిరణ్ తాను చేయించుకుంటానని చెప్పి అయిదేళ్లయింది కానీ ఇంతవరకూ చేయించుకోలేదు. వేరే పద్ధతులు ఏమైనా వాడమని చెపితే కిరణ్ కి అవి నచ్చవు
. దాంతో ప్రతి నెలా ఇదో నరకం. వస్తుందా, రాదా? రాకపోతే...మళ్ళీ కడుపు వస్తే...బాబోయ్ అబార్షనా? పురిటి నొప్పుల కంటే ఎక్కువట..అందరూ చెప్తుంటారు. నా వల్ల కాదు. ఈ సారి ఏమైనా కానీ, కిరణ్ ని బలవంతంగా తీసుకెళ్ళి ఆపరేషన్ చేయించాలి.

ఈ టెన్షన్ కి తోడు ఈ పి.ఏం.ఎస్. ప్రాబ్లెమ్. పీరియడ్స్ కి ముందు చాలా చికాకుగా, కోపం గా అనిపిస్తోంది. ఊరికే విసుగు. అలసట. ఓ పక్క ఇంట్లో పని, మరో పక్క ఆఫీస్ లో పని ఒత్తిడి. పెరుగుతున్న పిల్లలు. వాళ్ళ హోమ్ వర్క్ లు. వీటిన్నంటి మధ్య మరింత ఎక్కువ నలిగి పోతున్నట్లనిపిస్తోంది. ఒక్కో సారి చచ్చిపోదామా అన్న ఆలోచనలు వస్తుంటాయి. తననెవరూ పట్టించుకోవడం లేదన్న ఫీలింగ్. తెలియకుండానే ఏడుపు వచ్చేస్తోంది. ఎక్కడికైనా పారిపోదామా అనిపిసుంది. కానీ ఎక్కడికి వెళ్తాం? ఎక్కడికెళ్ళినా మన శరీరం , మన మనసు మనతోనే ఉంటాయి కదా. అవి చాలదా? మన బాధ మనం మరిచిపోకుండా చేయటానికి.

పాపం పిల్లలకు ఇవన్నీ ఏం తెలుస్తాయి? అప్పటికీ పాపం వాళ్ళు అల్లరి తక్కువే చేస్తారు. తనకు ఆ కాస్త కూడా తట్టుకునే శక్తి లేదనిపిస్తుంది. కిరణ్ కి చెప్తుంటే ఈ నెలా ఆఫీస్ లో సెలవు దొరకాగానే ముందు ఆ పనే చేయించుకుంటాను అని ప్రతి నెలా ఠంచను గా చెప్తాడు కానీ ఆ సెలవు ఎప్పుడు దొరుకుతుందో? ఆ పని ఎప్పుడు జరుగుతుందో మాత్రం తెలియదు. రాత్రి కి చెప్పినప్పుడు సరే అని తల బుద్ధిగా వూపుతాడు. తెల్లారేటప్పటికీ అంతా మామూలే. అన్నీ మర్చిపోతాడు. ఆ పది రోజులు నా జోలికి రావద్దు, నాతో అనవసరంగా తగువు పడొద్దు అంటే వింటాడా? కాస్త బాగుందనప్పుడైనా వంట చేయడమో, ఇల్లు సర్దడమో, పిల్లల హోమ్ వర్క్ చేయించడమో చేయమంటే సరే, సరే అంటాడు. మళ్ళీ కథ మామూలే. ప్రతి నెలా చెప్పటమే తప్ప...ఇద్దరికిద్దరం, ఏదో చిన్న మాట చిలికి చిలికి పెద్దాడవుతుంది. తెలియని ఆవేశం లో తాను కూడా ఏవో మాట్లాడటం తో అతనూ రెచ్చిపోతాడు. ఓ వారం మౌన యుద్ధం. తరువాత మళ్ళీ ఒకరికొకరు సారీ లు చెప్పుకోవటం. క్షమించుకోవటం.

అంతా అయిన తర్వాత " అయినా నీకు ఆ కోపం ముక్కు చివరే ఉంటుందోయ్! అక్కడ వెంట్రుకలు పడ్డాయి, ఇక్కడ సరిగ్గా తుడవలేదు అంటూ నీ క్రమ శిక్షణ తో మా ప్రాణాలు తోడెస్తున్నావు. పి.ఏం.ఎస్. అనో, మెనో పాజ్ అనో అంటావు కానీ అంతకు ముందు మాత్రం నీకు కోపం లేదా? పీరియడ్స్ కి ముందు పి. ఏం. ఎస్. అంటావు. మళ్ళీ పీరియడ్స్ గొడవ ఓ వారం. అది కాగానే ఓ పది రోజులు ప్రశాంతం. మళ్ళీ నీ పీరియడ్స్ కోసం ఎదురుచూపులు. నీకన్నా మాకే చచ్చే చావుగా ఉందోయ్ ..పోనీ అంత సమస్య గా ఉంటే ఆ యుటెరేస్ తీయించుకోవచ్చు కదా....మీ స్త్రీవాదులకు అదేమంతా బాధ కాదు కదా అంటూ నన్ను మరింత రెచ్చగొడుతుంటాడు.

అసలు నొప్పి కంటే ఆ తలతిక్క వాదన మరీ కోపం తెప్పిస్తుంది. పైగా " నీకు ఈస్ట్రోజన్ తక్కువైందా? లేకపోతే టెస్టోస్టిరాన్ హార్మోన్ విడుదల్ ఎక్కువైందనుకుంటాను. అందుకే నీలో కొన్ని మగలక్షణాలు నెమ్మదిగా వస్తున్నట్లున్నాయి. పోనీ హార్మోన్ రీప్లేస్ మెంట్ థెరపీ చేయించుకోవచ్చు కదా. మాకు కూడా ప్రాణానికి హాయిగా ఉంటుంది" అంటూ తనకు కూడా స్త్రీల శరీరాలకు సంబంధించి చాలా విషయాలు తెలిసినట్లు పేపర్లలో చదివేదంతా ముక్కున పట్టి అప్పచెప్పాడు.
తనకు ఆ మాటలు వింటుంటే మరీ చికాకు ఎక్కువవుతుంది. అప్పుడిక తను కూడా సైంటిఫిక్ గా, లాజికల్ వాదించటం మొదలుపెడుతుంది.
"అసలు స్త్రీత్వమంటే ఏమిటి? పురుషత్వం అంటే ఏమిటి? లేబుల్ వెనుక వున్నది కేవలం శారీరక ధర్మాలేనా? స్త్రీలు గానో, పురుషులు గానో కొన్ని అవయవాలతో పుట్టడం కాదు, స్త్రీలు స్త్రీలు గా, పురుషులు పురుషులుగా తయారు చేయబడటం గురించి జెండర్ థియరీ ని చర్చకు పెడుతుంది. అయినా మీకు, మాకు మధ్య తేడా ఒక్క క్రోమోజోమే కదా. దానికే ఇంత భిన్నంగా ఉండాలా?
ఈస్ట్రోజిన్ తక్కువైతే నేను స్త్రీని కానా? కాళ్ళ మీదో, పెదాల మీదో జుట్టు పెరుగుతుంటే నేను మగవాడినైపోతున్నట్లా? సరే...నువ్వు చెప్పినట్లే ఈస్ట్రోజిన్ పిల్స్ మింగితే నేను మరింత ఆడదాన్ని అవుతానన్న మాట. అంటే నన్ను నియంత్రించేది, శాసించేది, నిర్ణయించేది ఈస్ట్రోజిన్ పిల్ నే కానీ నా మనసో, నా ఆలోచనలో, నా ఉద్వేగాలో కాదన్న మాట. అయినా ఎవరు చెప్పారు నీకు ఆడవాళ్ళకు కోపమొస్తే పి.ఏం.ఎస్, డిప్రెషన్ వస్తే మెనో పాజ్ అని. వాళ్ళ మనసు లో జరిగే సంఘర్షణ ను, వాళ్ళ శరీరాలపై, మనసు లపై సాగుతున్న ఒత్తిడి ని మీరు మానవీయంగా అర్థం చేసుకొని సహకరించలేరా " అని అడిగితే చేతులెత్తి మరీ దణ్ణం పెడుతూ " అమ్మా, ఫెమినిస్ట్ గారూ, మీరు సైకాలజీస్టో, గైనకాలజిస్టో అయితే సమాజానికి, స్త్రీ జాతికి మరింత లాభముండేది " అంటూ కిరణ్ తెలివి గా తన వాదనను ముగించేస్తాడు.
ఒక్క క్షణం ఆలోచనలు ఆగగానే మెదడు ఒంటి నొప్పులను గుర్తుపట్టింది. తల దిమ్ము గా ఉంది. ఒళ్ళంతా నొప్పులు. తొడలు పగలగొట్టడమేమిటో ఏమిటో మళ్ళీ మళ్ళీ తెలుస్తోంది. తాజా కాఫీ గింజల వాసన ఉత్తేజాన్ని , ఓ ఉద్వేగాన్ని కూడా ఇస్తోంది. కెఫీన్ ఎక్కువైతే...ఫోలిక్ యాసిడ్ తక్కువైతే...ఊహూ...లాభం లేదు. డైట్ పట్ల జాగ్రత్త గా ఉండాలి. ఉప్పు తగ్గించాలి. ఎక్సర్ సైజ్ లు చేయాలి. స్వీట్స్ మానేయ్యాలి. స్వీట్స్ ఎక్కువ తింటే కోపం మరింత ఎక్కువవుతుందట...ఎక్కడో చదివినది ఆమెకు వెంటనే గుర్తుకు వచ్చింది. ఆమె బుర్ర నిండా అలాంటి ప్రణాళికలు ఎన్నో...ఆచరణ కు వచ్చేసరికి ఏవో ఆటంకాలు.

జీవితాన్ని మొత్తం ఒక ప్లానర్ లో పెట్టి వేటికి చెక్ మార్క్ పెట్టాలో చూసుకుంటోంది. ప్రతి ఉద్వేగాన్ని, ప్రతి ఆలోచనను , ప్రతి డైట్ ని త్రాసు లో వేసి చూస్తోంది ఆమె. ఏది ఎక్కువ తీసుకోవాలి? ఏది తక్కువ తీసుకోవాలి? ఎక్కడో సమతుల్యత లోపించిందని తెలుసు. అది తన కు, మిగతా వారికి మధ్య నా? స్త్రీ, పురుషుల ఆలోచనల్లోనా? మొత్తం సమాజం లోనే ప్రతి ఒక్క దాంట్లోనూ ఈ అసమతుల్యత ఉందా? ఎక్కడో మొదలు పెట్టి ఆమె ఆలోచనలు ఎక్కడికో పోతున్నాయి. సమతుల్యత గురించి ఆలోచించగానే 'మానవ సంబంధాలన్నీ అసమ సంబంధాలే ' అన్న స్టేట్మెంట్ గుర్తుకు వచ్చింది.
ఆమె లోపలి ఆలోచనలు ఆమె చేస్తున్న పనులకు ఎలాంటి అంతరాయం కలిగించలేదు. శరీర భాష ఒకలా ఉంది నొప్పులను చెపుతూ.... శరీరం లో వచ్చిన మార్పులకు ఒక్కో సందర్భం లో మనసు స్పందించిన తీరుని, అనుభవాలను మనసు కొన్ని జ్నాపకాలుగా గుర్తు చేస్తోంది. మైండ్, బాడీ ల మధ్య బాలెన్స్ లోపించింది. రెండూ చెరో భాగం గా ఆమె ని రెండు ముక్కలు చేసి చూపిస్తున్నాయి.

రెండు ముక్కలని కలిపి కుట్టేసి అలా ఆ దేహాన్ని తీసుకెళ్లి ఆఫీస్ లో కూలబడేసింది . తన కేబిన్ లో కూర్చొని బయట కనిపిస్తున్న కొలీగ్స్ ని చూస్తూంటే ఆమె ఆలోచనలు మళ్ళీ క్రితం రోజు ఆఫీస్ లో జరిగిన సంఘటన పైకి మళ్ళాయి.
' మేడమ్ కి అసలే కోపం ఎక్కువ. ఈ మధ్య అదీ మరీ ఎక్కువైనట్లుంది. పి.ఏం.ఎస్. అనుకుంటాను. లేదా అప్పుడే మెనోపాజా? అరే, నీకు తెలీదా? పి. ఏం. ఎస్. అంటే ప్రీ మెను స్త్రువల్ సిండ్రోమ్ ఒక్కటే కాదు. ప్రీ మెనో పాజ్ సిండ్రోమ్ కూడా. నేను మొన్ననే విమెన్స్ పేజీ లో ఆర్టికల్ చదివాను. అది వున్న వాళ్ళు అంతే. ప్రతి చిన్న దానికి రెచ్చిపోతుంటారట, ఏ మాట అన్నా కయ్యిమని లేస్తారట. నువ్వు చూసావు కదా, మేడమ్ ఇదివరకు అప్పుడప్పుడూ కోపం గా ఉన్నా, సామాన్యం గా నవ్వుతూ ఉషారుగా , ఉత్సాహంగా ఉండేవారు. ఇప్పుడు చూడు. ఎప్పుడు చూసినా చిటపటలు. ముఖం మాడ్చుకోవటాలు. పైగా మనమేదో చేసినట్లు మన మీద అయిన దానికి,కాని దానికి ఎగరటాలు. ఇంట్లో వాళ్ళ ఆయన, పిల్లలు ఎలా భరిస్తున్నారో? ' అని ఒక కింది ఉద్యోగి ఉవాచ.

మరో ఆయన దానికి వత్తాసు పలుకుతూ ' అయినా, ప్రతి దానికి మేం సమానం అంటూ వస్తారు కానీ వీళ్ళు సరిగ్గా పని చేసేది ఎక్కడా? వీళ్ళు ఎలా పని చేస్తారో, వీళ్ళకు ప్రమోషన్లు ఎలా వస్తాయో మనకు తెలీదా? హాయిగా మాకు పి. ఏం. ఎస్. అని మెడ లో బోర్డ్ కట్టుకోవచ్చు కదా కుక్క పిల్లల్లాగా , అందరికీ తెలిసేలాగా...అది చూసైనా మన లాంటి సంస్కారవంతులు , చదువుకున్నవారు కొందరైనా జాలి పడతారు కదా' అంటూ పళ్ళు ఇకిలిస్తూ తన జోక్ కి తానే విరగబడి నవ్వాడు.

కేంటిన్ నుంచి తిరిగి వస్తూ, వర్క్ గురించి ఏదో మాట్లాడడమని వాళ్ళ దగ్గరకు వెళ్లబోయినదల్లా ఆ మాటలు, అవి తన గురించేనని తెలుసుకున్నాక అలా నిలబడి వింటూ ఉండిపోయింది. అడ్డూ అదుపు లేకుండా సాగిపోతున్న ఆ కామెంట్ల కు తలపోటు వచ్చి మళ్ళీ కేంటిన్ వైపు కి మళ్ళింది ఆమె నిస్సత్తువ గా. వాళ్ళ మాటలకో, శరీరం లోని అలసట కో కానీ కళ్ళు బైర్లు తిరిగిపోతున్నాయి. స్పృహ తప్పుతున్నట్లనిపిస్తోంది.

నిన్నటి వాళ్ళ మాటలు మళ్ళీ మళ్ళీ గుర్తుకు వచ్చి మనసు ని తూట్లు పొడుస్తున్నాయి. ఎందుకిలా మాట్లాడతారు కొందరు? కొంత మంది కొలీగ్స్ మగవాళ్లైనా ఎంత సెన్సిబుల్ గా వుంటారు వర్క్ విషయం లోనైనా, పెర్శనల్ విషయాల్లోనైనా.. అదేమిటో కొందరు కాలం తో పాటు వయసు ని పెంచుకుంటారు కానీ బుద్ధి మాత్రం అణు మాత్రం కూడా ఎదగనివ్వకుండా జాగ్రత్త పడతారు.

మగ బాస్ లు కోపం గా ఉంటే అబ్బో చండ శాసనుడు అంటూ భయపడతారు. అదే ఆడబాస్ లు స్ట్రిక్ట్ గా ఉంటేనో, కోపం గా అరిస్తే నో వెంటనే పి.ఏం.ఎస్., మెనో పాజ్ అంటూ టాగ్స్ కట్టేస్తారు. నిజానికి అలాంటి శారీరక స్థితులు అటు మానసికంగానూ, ఇటు దేహ పరంగానూ ఎంత నరకాన్ని చూపిస్తాయో అటు ఇంట్లో మగవాళ్ళకు, ఇటు ఆఫీస్ల్లో కొలీగ్స్ కి కూడా అర్థం కాదు.

పి.ఏం .ఎస్.లు, మెనో పాజ్ లాంటివి మగవాళ్ళకు కూడా తెలిసిపోయినందుకు సంతోషించాలా? అవి కూడా వాళ్ళకు ఆడవాళ్ళ మనసు లాగానే అర్థం కాకుండా మిగిలిపోయినందుకు బాధ పడాలా?

మనకు కనీసం ఎందుకిలా ఉంటోందో అర్థమవుతోంది. పాపం మన అమ్మలకు, అమ్మమ్మలకు, బామ్మలకు ఆ కొద్ది వెసులుబాటు కూడా లేదు. వాళ్ళు ఎన్ని బాధల్ని కడుపు లో దాచుకొని జీవితాల్ని వెళ్లమార్చారో తల్చుకున్న కొద్దీ దుఃఖం వస్తోంది.
ఇప్పుడర్థమవుతోంది ఆడవాళ్ళకు గతం లో హిస్టీరియాలు, మానసిక రోగాలు ఎందుకు ఎక్కువ వచ్చేవో? అసలు నిజంగా అవి ఆ జబ్బులో లేక ఇలాగే వాళ్ళ బాధల్ని పట్టించుకోకుండా వాళ్ళు కొంచెం ఉద్వేగం గా ప్రవర్తిస్తే హిస్టీరియా అని పేర్లు పెట్టేసేవారో ఎవరికి తెలుసు? ఇలా వాళ్ళు లోపల్లోపల కోపాల్ని, ఆవేశాల్ని, బాధల్ని అన్నింటిని కుళ్లబెట్టుకొని, కుళ్లబెట్టుకొని ఇంకెంత మానసిక హింస అనుభవించేవారో కదా!

మెనో పాజ్, పి.ఏం. ఎస్. స్త్రీ శరీర సహజ ధర్మాలని, అది వారి జీవితం లో ఓ అనివార్యమైన దశ అని , కుటుంబం సహకరిస్తే దాన్ని సమర్థం గా ఎదుర్కోగలరని వీళ్ళకు అర్థమయ్యాలా ఎవరు చెప్తారు? ఈస్త్రోజిన్ లోనే స్త్రీత్వం ఉండదని, అది మన లోపలి మానవీయ ఆలోచనల్లో ఉందని వీళ్ళకు ఎలా చెప్పాలి? అనుకుంటూ ఆమె ఆవేదన తో కళ్ళు మూసుకుంది.

ఆమె గాయ పడ్డ హృదయానికి సంకేతమా అన్నట్లు లోపల నుంచి ఒక రక్తస్రావం జీవ్వున ఎగసి ప్రవాహం లా ముందుకు ఉరికురికి వస్తోంది.
******
( ఈ కథ 'వార్త' ఆదివారం సంచికలోనూ ( 2003 లోనో, 2004 లోనో), ఏపీవీక్లీ డాట్ కామ్ లోనూ ప్రచురితం)
 
Real Time Web Analytics